Duboko oranje “izbacilo” crkvu iz 12. veka

Arheolozi iz Subotice istražuju nalazište Kaponja kod Tavankuta Pronađena crkva iz 12. veka, 178 skeleta, grobnice, novčići, nakit..

Kada traktor pri dubokom oranju izbaci nešto zemlje, šuta, delove kostiju ili komadiće keramike, ratari na severu Bačke znaju da se nalaze na mestu gde su pre hiljadu godina živeli njihovi preci. Tako nešto se desilo u Kaponji, zaseoku sela Tavankut nadomak Subotice, kada je plug izbacio veliki kamen i cigle i arheolozima napravio novi posao.

Temeljnim istraživanjem i iskopavanjem arheolozi subotičkog Gradskog muzeja i stručnjaci Međuopštinskog zavoda za zaštitu spomenika pronašli su temelje crkve iz ranog srednjeg veka, dimenzija 15 puta osam metara, i 178 grobnih mesta i isto toliko skeleta. Uz crkvu, o kojoj svedoči i pisani dokument, nalazi se i nekropola, a arheolozi smatraju da je oko 70 odsto grobova uništeno oranjem a zidane grobnice rovovima koje je vojska kopala 1999. godine.

Posle urađenih zaštitinih iskopavanja, raščišćen je teren i pronađeni su temelji crkve i zvonika na pročelju.

– Iako još uvek nismo utvrdili, crkva je verovatno imala više faza gradnje i dogradnje, a to ćemo saznati kada budemo otvorili temelj, ali najpre moramo istražiti grobove kako bismo fizički olakšali istraživanje – objašnjava Angneš Sekereš, kustos arheolog Gradskog muzeja. – Novčići mađarskih kraljeva Kalmana i Bele trećeg, koje smo pronašli govore da se radi o 12. veku. U jednom od grobova pronađena je igla za kačenje marame, kakva se koristila u 14. veku, što govori da je i posle nestanka crkve nekropola i dalje korišćena.

Grobovi su ukopani u sloj šuta što govori da je crkva bila srušena. Pronađene su i naušnice s-karike, karakteristične za 12. vek, kao i ostaci tkanine i dva prstena.

– Skeleti su ukopavani u obične grobne rake, a u pojedinim se vide ostaci drveta – dodaje kustos. – Prošle godine smo našli lobanju koja je imala tragove povreda od oštrog sečiva, a ove godine imamo lobanju sa povredom koja je trag okršaja jer tako velike frakture ne nastaju bezazlenim padom. Takođe, na pojedinim skeletima su uočene infekcije i anomalije na rebrima i kičmenim stubovim i zbog svega toga očekujemo još puno zanimljivih otkrića.

Ne šutirajte lobanje!

Iskopavanje na Kaponji, kojim je zasada zahvaćena tek četvrtina nalazišta, jer najverovatnije postoji oko tri stotine grobova, izvodi se uz finansijsku pomoć Ministarstva kulture i grada Subotice. Lokalitet je ograđen, ali nema čuvara, te se dešavalo da ga ljudi sami posete. Dok ga neki samo pogledaju, nekima su lobanje bile toliko zanimljive da su ih šutirali i u jednom trenu pokvarili sav trud i rad arheologa.

Novosti