Pre 151 godinu, 11. septembra 1869. godine prvi voz je ušao u Suboticu iz pravca Segedina. Time je naš grad stavljen na železničku mapu Evrope. Od tada su se na ovom prostoru promenile mnoge države, ali to nije sputalo grad da postane jedan od najznačajnijih železničkih čvorova Bačke. Iz Subotice je pruga vodila ka Segedinu, Budimpešti, Baji, Somboru, Odžacima, Beogradu i Senti, tj. pruga je dovodila ljude iz pomenutih gradova u Suboticu.
Kako je vreme prolazilo, određene trase su odumirale, svodile su se na industrijske koloseke do Zorke, Fidelinke itd. U jednom momentu je od 7 trasa ostalo samo 3 – ka Budimpešti, Somboru i Beogradu. Danas je situacija nešto bolja, remontovana je pruga ka Senti, dok se najavljuje osposobljavanje pruge ka Segedinu u što bližem roku. Pruga ka Senti je osposobljena da se preusmeri saobraćaj u tom pravcu kada započne rad na deonici brze pruge Subotica – Novi Sad, dok je neophodno da se osposobi pruga ka Segedinu zbog istog razloga – da se preusmeri železnički saobraćaj na taj pravac kada započni radovi na deonici brze pruge Subotica – Budimpešta.
Tokom godina se pokazalo da pruga uprkos napretku koji donosi, donosi i određene poteškoće građanima Subotice. Naime, pruga je građena tako da prolazi obodom grada. Međutim, kako je vreme prolazilo, grad se širio iza pruge i železničke stanice što se može videti na mapi grada iz 1928. prikazanoj ispod.
Karta Subotica iz 1928. godine
Danas pruga deli grad na dva dela – zapadni deo (Centar, Radijalac, Ker, Bajnat, Proizvka…) i istočni deo (Novi Grad, Kertvaroš, Železničko naselje, Makovu sedmicu…). Problem je što postoji svega 3 denivelisana pružna prelaza na glavnoj pruzi Beograd Budimpešta – Majšanski most, podvožnjak kod Nove opštine i podvožnjak kod Pionira. Postoji više pružnih prelaza u nivou od kojih su značajniji onaj u Kosovskoj ulici i kod Fidelinke. Praksa je pokazala da je trenutni broj pružnih prelaza mali i nedovoljan, ali veći problem je što su svaki od tri denivelisana pružna prelaza su u lošem stanju.
Majšanski most je građen tokom 1912. i 1913. godine i poslednja velika rekonstrukcija je izvršena tokom 1980–1981. godine kako bi se izvršila elektrifikacija pruge.
Prema istraživanjima Građevinskog fakulteta iz Subotice (link: http://www.gf.uns.ac.rs/~zbornik/index.php?lang=LAT&menu=6&zbornik_id=15&rad_id=66 ), Majšanski most nije rekonstruisan potpuno prema projektu i zbog toga je tokom vremena propao u toj meri da je nova rekonstrukcija izuzetno komplikovana. Prema Generalnom planu Subotica – Palić 2020 koji je donet 2006. godine, planirana je gradnja novog nadvožnjaka desetak metara severnije od postojećeg kao spoj nove gradske ulice – tzv. Severnog bulevara i kružnog toka na mestu spoja ulica Majšanski put i Jovana Mikića. Kako period važenja Generalnog plana ističe za desetak dana, izvesno je da neće biti sproveden u delo i ostaje nam da se nadamo da će biti sproveden do kraja perioda važenja novog plana – Generalni urbanistički plan Subotica – Palić 2030.
Planirani novi Majšanski most pored postojećeg
Podvožnjak kod Nove opštine ima dovoljan kapacitet da primi sav saobraćaj, ali ima velikog neprijatelja – kišu. Kako padne jača kiša, tako je podvožnjak potopljen. Zvanična informacija je da je kanalizacija stara i da ne može da primi veliku količinu vode. Sve i da je tako, nije komplikovano postaviti crpnu stanicu koja bi se aktivirala u kritičnim situacijama i spečila potop.
Treći denivelisani pužni prelaz kod Pionira je verovatno medijski najpoznatiji kao problematičan zbog svoje male visine. Tuda mogu da prođu samo kamioni visine do 3,3 m što predstavlja kritičnu granicu. Natovareni kamioni koji idu ka Javnim skladištima mogu se spustiti od tovara toliko da budu niži od navedene granice, ali u povratku se podignu iznad i tada dolazi do nezgoda.
Prema poslednjim najavama, u martu 2025. godine bi trebalo da bude završena pruga Beograd – Budimpešta. U teoriji, rekonstruisana pruga sa sobom nosi rekonstruisane pružne prelaze zato što kod pruga velikih brzina svi prelazi koji nisu denivelisani moraju biti uklonjeni ili zamenjeni denivelisanim. To bi značilo da bismo konačno najkasnije za 4,5 godine imali rekonstruisane pružne prelaze zbog kojih bi grad saobraćajno prodisao. Međutim, pitanje je da li će tako biti i u praksi. Postavlja se pitanje da li će Subotica ostati podeljen grad?
Prema nacrtu Prostornog plana područja posebne namene infrastrukutrnog koridora železničke pruge Beograd – Subotica – državna granica (Kelebija), planirano je da se postojeći pružni prelazi u nivou ukinu u da se na teritoriji grada Subotice napravi 11 novih denivelisanih pružnih prelaza – između Novog Žednika i granice. Na slici ispod su prikazana postojeći i planirani denivelisani pružni prelazi. Postojeći su: Majšanski most (176+613), podvožnjak kod Nove opštine (175+557) i podvožnjak kod Pionira (174+218).
Planirani i postojeći denivelisani pružni prelazi na pruzi Beograd Budimpešta
Novi denivelisani pružni prelazi su sledeći:
| Stacionaža | Kategorija puta | Širina (m) | Dužina (m) | Vrsta objekta | Napomena |
| 160+142 | poljski put | 6 | 600 | nadvožnja | salaši |
| 163+661 | poljski put | 6 | 600 | nadvožnja | Subotička azotara |
| 167+291 | lokalni put | 6 | 800 | nadvožnja | – |
| 169+360 | lokalni put | 6 | 850 | nadvožnja | Čantavirski put |
| 171+270 | lokalni put | 6 | 1500 | podvožnjak | Aleksandrovo |
| 174+410 | DP II B 300 | 6,5 | 500 | podvožnjak | pruga po terenu |
| 174+590 | lokalni put | 6 | 100 | podvožnjak | Ulica Učka i Ul. Frederika Šopena |
| 177+010 | GS | 7 | 850 | nadvožnja | Kosovska ulica |
| 178+880 | lokalni put | 6 | 1400 | nadvožnja | – |
| 180+245 | lokalni put | 6 | 600 | nadvožnja | – |
| 183+535 | lokalni put | 6 | 600 | nadvožnja | – |
(Postoji nesklad grafičkog i tabelarnog prikaza novih denivelisanih pružnih prelaza u kategoriji Stacionaža.)
Problem je što se u navedenom urbanističkom planu brze pruge ne spominje šta će se uraditi sa starim denivelisanim pružnim prelazima. Ostaje da se vidi da li će problemi sa njima biti rešeni u sklopu projekta brzih pruga do marta 2025. godine ili će isteći važeći gradski plan 2030. godine, a građani Subotice će i dalje pričati o zaglavljenim kamionima, poplavljenim podvožnjacima ili ruiniranim mostovima.
Nikola
