Slobodom prozvani i mrtvi žive

Prva generacija mladih ljudi nastanjenih na Prozivci, svoje nezadovoljstvo i mrzovolju usled nedostatka bilo kakvih zabavnih sadržaja između novih blokova, manifestovala je, između ostalog, i oštećivanjem tamošnjeg spomenika i okoline. Ipak, zahvaljujući monolitnosti velikog bronzanog snopa žita, ovo delo je opstalo i dočekalo da postane središte lepe promenade i figura čiji je vizuelni identitet kao svoj preuzela sledeća generacija, ona koja je tu rođena i odrasla u ovom naselju.

Tako je spomenik „Prozivka“ nadživeo jedno prošlo doba u kome je prizivao sećanje na rat i revoluciju i postao simbol univerzalne vrednosti.

Skulptura sa natpisom na postamentu  „Slobodom prozvani i mrtvi žive“, radnog naziva „Prozivka”, ima jasnu simboliku jedinstva i sloge.  Delo je akademskog vajara Ota Loga, rođenog u Subotici 1931. godine.

Otkrivena je 1977. godine u tada nastajućem novom gradskom naselju. Tragajući za nečim jedinstvenim što bi dalo identitet kvartu betonskih solitera, ovaj spomenik se nametnuo kao jedini „landmark“ i taj deo grada je po njemu dobio ime – Prozivka.

Balada obešenih

Da bi se razumeo spomenik koji je oblikavao Palićanin Nandor Glid, treba znati da umetnikova porodica nije preživela zloglasne nacističke logore iza kojih su ostali nikad zaboravljeni prizori iz pakla: gomile mrtvih ili poluživih kostura presvučenih kožom. Oblici visećih udova istaknutih zglobova, prepoznaju se i u ovoj skulpturi koja čuva uspomenu na Subotičane obešene baš na ovom mestu novembra 1941. godine.

Na taj dan 1967. godine otkriven je Glidov spomenik, kao znamen na ovaj i sve bezumne zločine i neshvatljiva stradanja. Za Subotičane je važno da je njihov sugrađanin, osim ove, autor i skulptura u koncentracionim logorima Dahau i Mathauzen, zatim u Jad Vašemu (Izrael) a nakon njegove smrti 1997. godine u Solunu je postavljeno njegovo delo „Menora u plamenu 2“.

Lansky

---

---