Subotička sinagoga je jedina preostala jevrejska bogomolja na svetu u stilu mađarske secesije. Izgradila ju je snažna jevrejska zajednica sa 3000 vernika godine 1901-1903, u stilu koji ispoljava dvostruki identitet svojih graditelja, jevrejsko-mađarski, u višenacionalnom, prevashodno katoličkom gradu, koji je bio treći po veličini u Mađarskoj kraljevini, i deseti a Habsburškom carstvu.
Zajednica je angažovala još nedovoljno poznate arhitekte Dežea Jakaba i Marcela Komora iz Budimpešte, koji će kasnije značajno doprineti arhitekturi Subotice i Palića, banje pored grada. Arhitekti su bili sledbenici Edena Lehnera, tvorca mađarske secesije, a kasnije najglasniji pobornici ovog stila, koji je objedinjavao elemente mađarskog folklora i nekih jevrejskih strukturalnih principa, a kadkad i jevrejskih motiva.
Pored stvaranja svojevrsnog arhitektonskog identitea, arhitekte Jakab i Komor su sačinili novi tip sinagogalnog prostora u Mađarskoj i primenjivali modernu čeličnu konstrukciju kao i vrlo naprednu, tanku, ljuskastu konstrukciju za svodove i kupolu. Za razliku od svojih savremenika u Mađarskoj kraljevini, koji su imali bazilikalnu osnovu, glavni brod i dve sporedne lađe sa kupolom ili bez, subotička sinagoga ima jednistveni centralni prostor, koji podseća na šator, koji na svom vrhu ima pozlaćeno sunce. Galerija za žene kao i tambur sa kupolom stoji na četiri para čeličnih stubova pokrivenih slojem gipsa, koji je ukrašen palmovim lišćem. Velika kupola je samonoseća, ljuskasta konstrukcija sa oblicima mađarskog folklora. Dok su brojne sinagoge isto imale laganu konstrukciju, ona je oponašala tradicionalne konstrukcije, lukova i svodove. Novina subltčke sinagoge je u iskrenom pokazivanju prave moderne konstrukcije i naglašavanje moderniteta, kojeg su Jevreji ideološki potpomagali i finansijski omogućavali.
Bez naročite namene sinagoga stoji prazna, i unatoč malim popravkama i dalje propada.
Sažetak iz knjige "Klein Rudolf: A szabadkai zsinagóga".
Subotička sinagoga već i na Facebooku: link.
